मंडळी महाराष्ट्र राज्य सरकारच्या महिला व बालविकास विभागाने लेक लाडकी योजना सादर केली आहे, जी राज्यभरातील मुलींना विविध फायदे मिळवून देण्याच्या उद्देशाने लागू करण्यात आली आहे. या योजनेचा मुख्य हेतू मुलींच्या जन्माला प्रोत्साहन देणे, त्यांच्या शिक्षणासाठी आर्थिक सहाय्य प्रदान करणे आणि समाजातील मुलींना समान हक्क व सन्मान मिळवून देणे हा आहे.
या योजनेअंतर्गत मुलींच्या वयाच्या 18 वर्षांपर्यंत टप्प्याटप्प्याने एकूण 1 लाख 1 हजार रुपयांचा लाभ दिला जातो. यामध्ये पहिल्या हप्त्यात 5,000 रुपये मुलीच्या जन्मानंतर तिच्या खात्यात जमा केले जातात. पुढील हप्ते तिच्या शिक्षणाच्या प्रगतीनुसार दिले जातात.
ही योजना 1 एप्रिल 2023 नंतर जन्मलेल्या दोन मुलींना लागू आहे. जर कुटुंबात एकच मुलगी असेल, तर तिलाही या योजनेचा लाभ मिळतो. लाभ मिळवण्यासाठी कुटुंबाचे वार्षिक उत्पन्न 1.5 लाख रुपयांपेक्षा जास्त नसावे. दुसऱ्या अपत्यासाठी कुटुंब नियोजन शस्त्रक्रिया अनिवार्य आहे.
बीड जिल्ह्यासह महाराष्ट्रातील सर्व जिल्ह्यांमध्ये या योजनेची प्रभावी अंमलबजावणी केली जात आहे. प्रत्येक जिल्ह्यात महिला व बालविकास विभागाचे प्रकल्प अधिकारी या योजनेची अंमलबजावणी करतात, ज्यामुळे राज्यातील मुलींच्या शिक्षण व सक्षमीकरणाला चालना मिळत आहे.
महाराष्ट्रातील विविध जिल्ह्यांमध्ये 2023-24 या वर्षात हजारो मुलींना पहिल्या हप्त्याचे 5,000 रुपये त्यांच्या खात्यात जमा करण्यात आले आहेत. योजनेच्या लाभार्थ्यांची माहिती जिल्हानिहाय विभागीय कार्यालयांद्वारे प्राप्त केली जाऊ शकते.
जुळे अपत्य असल्यास, दोन्ही मुलींना योजनेचा लाभ मिळतो. मात्र, दुसऱ्या अपत्यासाठी कुटुंबाला कुटुंब नियोजन शस्त्रक्रिया करणे आवश्यक आहे. ही अट लोकसंख्येवर नियंत्रण ठेवण्याच्या उद्देशाने ठेवण्यात आली आहे.
महाराष्ट्रातील महिला व बालविकास विभागाने योजनेला यशस्वी करण्यासाठी विविध जनजागृती कार्यक्रम राबवले आहेत. शाळा, अंगणवाडी केंद्रे आणि गावपातळीवरील सभांद्वारे योजनेची माहिती लोकांपर्यंत पोहोचवली जात आहे.
लेक लाडकी योजना महाराष्ट्रातील मुलींसाठी आर्थिक सक्षमीकरण आणि सामाजिक प्रगतीचा महत्त्वाचा भाग बनली आहे. राज्य सरकारने योजनेच्या लाभार्थ्यांची संख्या वाढवण्यासाठी आणि योजनेची माहिती अधिकाधिक लोकांपर्यंत पोहोचवण्यासाठी पुढील वर्षांमध्ये अधिक उपक्रम राबवण्याचा संकल्प केला आहे.
योजना राज्यातील मुलींच्या भविष्यासाठी एक महत्वपूर्ण टप्पा आहे, जो त्यांना आर्थिक आणि सामाजिकदृष्ट्या सक्षम करण्यासाठी महत्त्वपूर्ण ठरतो.
