कुक्कुटपालन व्यवसाय कसा सुरु करावा ? जाणून घ्या सविस्तर माहिती

नमस्कार मित्रांनो आज आपण जाणून घेणार आहोत कुक्कुटपालन या व्यवसाय संदर्भात सविस्तर अशी माहिती.

कुक्कुटपालन हा भारत देशातील एक फायदेशीर व्यवसाय आहे. योग्य नियोजन व व्यवस्थापन केल्यास यामधून चांगला नफा मिळू शकतो.

खाली या व्यवसायासाठी आवश्यक माहिती दिली आहे.

1) कुक्कुटपालन व्यवसाय प्रकार ठरवा

कुक्कुटपालन व्यवसाय विविध प्रकारांत करता येतो

1) ब्रोइलर कोंबडीपालन (मांस उत्पादनासाठी)

2) लेयर कोंबडीपालन (अंडी उत्पादनासाठी)

3) देशी कोंबडीपालन (सेंद्रिय उत्पादनासाठी)

4) हायब्रीड कोंबडीपालन (जलद उत्पादनासाठी)

कुक्कुटपालन करण्याचे फायदे

1) सर्वात आधी, व्यवसायाला मोठ्या भांडवली गुंतवणुकीची आवश्यकता नाही. लहान स्टार्ट-अप भांडवलानेही हा व्यवसाय सुरू करता येतो.

2) हा व्यवसाय सुरू करण्यासाठी मोठ्या जागेची मागणी करत नाही. जर तुमच्याकडे स्वतःची जमीन नसेल, तर तुम्ही जमीन भाड्याने घेऊन सुरुवात करू शकता. अगदी, तुम्ही तुमच्या घरामागील अंगणात एक लहान पोल्ट्री फार्म देखील सुरू करू शकता.

3) यासोबतच इतर पशुधन व्यवसायांच्या तुलनेत व्यवसाय जलद ROI (Return on investment) मिळवून देतो.

4) अंडी व मांस उत्पादनासाठी उच्च उत्पादक स्थानिक आणि परदेशी जाती जागतिक स्तरावर उपलब्ध आहेत.

5) साधारणपणे, शेती व्यवस्थापनासाठी उच्च कुशल मनुष्यबळाची गरज नसते. याव्यतिरिक्त, व्यवस्थापन पद्धती खूप सोप्या आहेत व साधे प्रशिक्षण आवश्यक आहे.

6) तुम्हाला सरकारकडून कोणतेही परवाने किंवा परवानग्या घेण्याची गरज नाही.

7) पोल्ट्री फार्म मालकांसाठी अनुदान योजना आहेत. आणि बहुतांश बँका शेतमालकांना कर्ज उपलब्ध करून देतात

8) मांस किंवा अंडी व्यतिरिक्त, तुम्ही तुमच्या युनिटमधून सेंद्रिय खत देखील विकू शकता.

जागेची निवड व शेडची रचना

1) शेताजवळील खुली जागा किंवा स्वतंत्र भूखंड असावा.

2) हवेशीर व स्वच्छ वातावरण असावे.

3) ब्रोइलर साठी १,००० कोंबड्यांसाठी सुमारे ८००-१००० चौरस फूट जागा लागते.

4) लेयर कोंबड्यांसाठी खास पिंजऱ्यांची व्यवस्था आवश्यक असते.

कोंबड्यांची निवड

1) ब्रोइलर साठी कोब, वेंकॉब, हबर्ड, रोस इत्यादी जाती चांगल्या आहेत.

2) लेयर साठी व्हाईट लेगहॉर्न, रोड आयलंड रेड, न्यू हॅम्पशायर इत्यादी जाती चांगल्या आहेत.

3) देशी व सेंद्रिय पालनासाठी कडकनाथ, गावरान जाती चांगल्या आहेत.

कोंबडीचे खाद्य व व्यवस्थापन

1) पोषणयुक्त खाद्य द्यावे ( उदा. मका, सोयाबीन, तांदळाचे तूस, जीवनसत्त्वे).

2) पाणी आणि आरोग्य व्यवस्थापन उत्तम ठेवावे.

3) नियमित लसीकरण करावे (RD, IBD, IB, Fowl Pox).

4) शेड स्वच्छ आणि रोगमुक्त ठेवणे आवश्यक आहे.

भांडवल आणि आर्थिक मदत

सुरुवातीचे भांडवल – ५०,००० ₹/- ते ५ लाख ₹/-
(व्यवसायाच्या प्रमाणावर अवलंबून).

कर्ज व अनुदान

1) नाबार्ड (NABARD) कर्ज योजना

2) पशुसंवर्धन विभागाकडून अनुदान योजना

3) बँक कर्ज (SBI, BOB, HDFC, ग्रामीण बँका)

विक्री आणि नफा

1) ब्रोइलर विक्री – ४०-४५ दिवसांत कोंबड्या विक्रीसाठी तयार होतात.

2) लेयर कोंबड्या – १८-२० आठवड्यांपासून अंडी उत्पादन सुरू होते.

हॉटेल्स, सुपरमार्केट, स्थानिक बाजार, थेट ग्राहक यांना विक्री करून अधिक नफा मिळवता येतो.

कुक्कुटपालन हा कमी गुंतवणुकीत अधिक नफा देणारा व्यवसाय आहे. योग्य नियोजन, व्यवस्थापन आणि आरोग्यविषयक काळजी घेतल्यास हा व्यवसाय यशस्वी होऊ शकतो.